login: hasło:

Absolwenci Wydziału Prawa 1969

O nas

O relacjach pomiędzy prawem międzynarodowym a Konstytucją RP

 

 

pisze nasz absolwent

prof. Krzysztof Wójtowicz

Obowiązek przestrzegania przez Polskę prawa międzynarodowego w świetle zasady nadrzędności konstytucji RP

Art. 8   1/ Konstytucja jest najwyższym prawem Rzeczypospolitej Polskiej.  […]

Art. 9    Rzeczpospolita Polska przestrzega wiążącego ją prawa międzynarodowego.

1. W art. 8 ust. 1 sformułowana została zasada nadrzędności Konstytucji. Przyznanie normom konstytucyjnym najwyższej mocy prawnej wskazuje na charakter relacji w jakich akt ten pozostaje względem innych aktów prawnych oraz oznacza nałożenie na wszystkie organy stanowiące i stosujące prawo obowiązku przestrzegania konstytucji.

Problem pojawia się wówczas, gdy normy prawne obowiązujące w porządku krajowym nie pochodzą od państwowego prawodawcy, ale są tworzone na zewnątrz aparatu państwowego. W orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego utrwaliło się stanowisko, zgodnie z którym prawną konsekwencją art. 9 jest to, iż system prawa obowiązujący na terytorium RP ma charakter wieloskładnikowy. Oznacza to, że na terenie Polski współobowiązują podsystemy regulacji prawnych, pochodzące z różnych centrów prawodawczych (wyrok K 18/04).

Problem wieloskładnikowości porządku prawnego obowiązującego w państwie należy postrzegać w szerszym kontekście pluralizmu prawnego i sądowego, widocznego zwłaszcza w europejskiej przestrzeni prawnej. Jedną bowiem z konsekwencji współobowiązywania konstytucji i krajowego ustawodawstwa z normami Europejskiej Konwencji Praw Człowieka (EKPCz) oraz Traktatów stanowiących postawę Unii Europejskiej są problemy jurysdykcyjne, gdyż na straży przestrzegania norm krajowych i międzynarodowych stoją różne sądy.

2. Zamieszczenie przepisu art. 9 w rozdziale I Konstytucji RP – „Rzeczpospolita”, wskazuje, iż przestrzeganie przez Polskę wiążącego ją prawa międzynarodowego stanowi jedną z zasad systemu prawnego i ustroju państwa. Jednocześnie skutkiem wyrażonej w art. 8 ust. 1 zasady nadrzędności Konstytucji jest wymóg, by przyjmowanie przez Polskę zobowiązań międzynarodowych, wynikających z norm umownych bądź zwyczajowych, pozostawało w zgodzie z postanowieniami Konstytucji RP. Osiągnięciu tego celu służy przede wszystkim możliwość dokonania prewencyjnej kontroli konstytucyjności samej umowy międzynarodowej bądź ustawy upoważniającej do jej ratyfikacji.

Jeżeli sprzeczność z postanowieniami Konstytucji nie zostanie stwierdzona i Polska stanie się stroną umowy międzynarodowej, na państwie polskim i wszystkich jego organach spoczywa konstytucyjny obowiązek respektowania wszystkich przyjętych w ten sposób zobowiązań. W oczywisty sposób obowiązek ten obejmuje także wykonywanie wyroków sądów międzynarodowych, utworzonych na podstawie takich umów oraz respektowanie ustanawianych przez organizację, której Polska jest członkiem, przepisów prawa.

Zakwestionowanie ex post konstytucyjności międzynarodowego zobowiązania umownego jest możliwe w świetle art. 188 Konstytucji, skoro do właściwości TK należy m.in. orzekanie w sprawach zgodności umów międzynarodowych z Konstytucją. Przypomnijmy jednak, że Polska jest stroną Konwencji wiedeńskiej o prawie traktatów z 1969 r., w której m.in. przewidziano, iż „Każdy będący w mocy traktat wiąże strony i powinien być przez nie wykonywany w dobrej wierze” (art. 26). Orzeczenie TK nie miałoby więc bezpośredniego wpływu na ważność umowy jako zobowiązania między stronami, choć oczywiście możliwe byłoby skorzystanie z konwencyjnego trybu wypowiedzenia umowy.

Zasada nadrzędności konstytucji wymaga także, by ewentualna zmiana umowy międzynarodowej, której Polska jest stroną była również zgodna z Konstytucją RP. W innym przypadku konieczna jest zmiana odpowiednich postanowień Konstytucji bądź odmowa zaakceptowania nowych przepisów umownych.

3. Z jednej strony związanie się przez Polskę umową międzynarodową (przystąpienie do organizacji międzynarodowej) może nastąpić z poszanowaniem konstytucyjnych zasad i wartości. Z drugiej strony, zasady te muszą leżeć u podstaw umowy lub organizacji, do której Polska przystępuje. Są one zatem wspólne stronom umowy międzynarodowej (członkom organizacji międzynarodowej).

Ta wspólnota zasad widoczna jest, gdy porównamy treść odpowiednich przepisów. I tak, zgodnie z art.  2 Konstytucji Polska jest demokratycznym państwem prawnym, w którym każdy ma m.in. prawo do sprawiedliwego rozpatrzenia sprawy przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezwisły sąd (art. 45 ust. 1 Konstytucji).

Trybunał Konstytucyjny uznał w swym wcześniejszym orzecznictwie, że w państwie demokratycznym instytucje i procedury powinny być tak ukształtowane, by respektować wymogi państwa prawnego, które z kolei musi spełniać określone cechy materialne. Należy do nich podział władzy, wolności polityczne jednostki, pluralizm polityczny, ochrona mniejszości. Szczególny nacisk TK położył na poszanowanie zasady podziału władzy. Uznał mianowicie, że w stosunkach między władzą ustawodawczą a wykonawczą możliwe są różne formy wzajemnych oddziaływań i współpracy, dopuszcza się również istnienie obszaru, w którym kompetencje należące do obu władz „przecinają się” lub „nakładają”. Natomiast relacje między władzą sądowniczą a pozostałymi muszą opierać się na zasadzie „separacji”. Koniecznym elementem zasady podziału władzy są niezależność sądów i niezawisłość sędziów.[1]

Tak też rozumiane są te zasady w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka i Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Ubiegając się o członkostwo w Radzie Europy (r. 1991) Polska zobowiązała się do poszanowania zasady praworządności (art. 3 Statutu Rady Europy) a jako strona Europejskiej Konwencji Praw Człowieka (od roku 1993) Polska przyjęła na siebie obowiązek m.in. respektowania przysługującego każdemu prawa do sprawiedliwego i publicznego rozpatrzenia jego sprawy przez niezawisły i bezstronny sąd ustanowiony ustawą (art. 6 EKPCz) oraz do przestrzegania ostatecznego wyroku Trybunału Praw Człowieka we wszystkich sprawach, w których jest stroną (art. 46 EKPCz).

Szczególne jednak wymogi wiązały się z przyjęciem Polski do organizacji o charakterze integracyjnym – Unii Europejskiej.

Potrzeba uwzględniania wspólnych wartości w funkcjonowaniu Unii Europejskiej została zaakcentowana w Deklaracji Rady Europejskiej z Laeken (r. 2001) jeszcze w okresie poprzedzającym akcesję Polski do Unii. Uznano za stosowne wskazać, że „Unia jest otwarta jedynie dla tych państw, które stoją na straży fundamentalnych wartości, takich jak wolne wybory, poszanowanie praw mniejszości i respektowanie zasad państwa prawnego. […] Usankcjonowaniem istnienia Unii Europejskiej są prezentowane przez nią demokratyczne wartości, cele, do jakich dąży, oraz uprawnienia i instrumenty, jakimi dysponuje”.[2]

Stając się państwem członkowskim UE (w r. 2004) Polska zobowiązała się do przestrzegania takich m.in. wartości jak wolność, demokracja, państwo prawne (art. 2 Traktatu o Unii Europejskiej), do respektowania prawa do skutecznego środka prawnego i do sprawiedliwego procesu sądowego (art. 47 Karty Praw Podstawowych UE) oraz do uznawania jurysdykcji Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w zakresie zapewnienia poszanowania prawa w wykładni i stosowaniu traktatów unijnych (art. 19 TUE).

Na systemowe znaczenie art. 2 Traktatu o Unii Europejskiej zwrócił uwagę Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) stwierdzając w swej opinii nr 2/13, iż „podstawowe cechy charakterystyczne prawa Unii doprowadziły do powstania ustrukturyzowanej sieci zasad, przepisów i wzajemnie zależnych od siebie stosunków prawnych wiążących samą Unię i jej państwa członkowskie, jak również te państwa między sobą, które są obecnie zaangażowane […] w proces tworzenia coraz ściślejszego związku między narodami Europy. Taka konstrukcja prawna opiera się na zasadniczym założeniu, zgodnie z którym każde państwo członkowskie dzieli z wszystkimi innymi państwami członkowskimi – i uznaje, że państwa te dzielą z nim – szereg wspólnych wartości, na których opiera się Unia, jak sprecyzowano w art. 2 TUE. Założenie to oznacza i uzasadnia istnienie wzajemnego zaufania między państwami członkowskimi, że wartości te będą uznawane i że zatem prawo Unii, które wprowadza je w życie, będzie przestrzegane.”[3]

W niedawnym wyroku z dnia 15 lipca 2021 r. w sprawie C‑791/19 TSUE stwierdził, że: „Unia łączy państwa, które swobodnie i dobrowolnie przystąpiły do wspólnych wartości, o których mowa w art. 2 TUE, przestrzegają tych wartości i zobowiązują się je wspierać. W szczególności z art. 2 TUE wynika, że Unia opiera się na wartościach – takich jak państwo prawne – które są wspólne państwom członkowskim, w społeczeństwie opartym między innymi na sprawiedliwości. W tej kwestii należy wskazać, że wzajemne zaufanie między państwami członkowskimi oraz w szczególności między ich sądami opiera się na zasadniczym założeniu, zgodnie z którym państwa członkowskie podzielają szereg wspólnych wartości, na których opiera się Unia, a sprecyzowanych w tym artykule. Ponadto poszanowanie przez państwo członkowskie wartości zapisanych w art. 2 TUE jest warunkiem korzystania ze wszystkich praw wynikających ze stosowania traktatów wobec tego państwa członkowskiego. Państwo członkowskie nie może zatem zmienić swego ustawodawstwa w sposób prowadzący do osłabienia ochrony wartości państwa prawnego, której konkretny wyraz daje w szczególności art. 19 TUE. Państwa członkowskie są zatem obowiązane nie dopuścić do pogorszenia, w świetle tej wartości, swoich ustawodawstw w dziedzinie organizacji wymiaru sprawiedliwości, w tym poprzez powstrzymanie się od przyjmowania przepisów, które mogłyby naruszać niezawisłość sędziowską. […] Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem wymagane na podstawie prawa Unii gwarancje niezawisłości i bezstronności oznaczają, że muszą istnieć zasady, w szczególności co do składu organu, powoływania jego członków, okresu trwania ich kadencji oraz powodów ich wyłączania lub odwołania, pozwalające wykluczyć, w przekonaniu jednostek, wszelką uzasadnioną wątpliwość co do niepodatności tego organu na czynniki zewnętrzne oraz jego neutralności względem ścierających się przed nimi interesów”.

Przyjęcie Polski do Unii Europejskiej oznaczało, że w chwili akcesji zarówno normy Konstytucji RP jak i polska praktyka ustrojowa nie odbiegały od unijnych standardów aksjologicznych. Sposób rozumienia demokratycznego państwa prawnego, utrwalony zwłaszcza w dotychczasowym orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, był bowiem spójny z wartościami wspólnymi państwom członkowskim Unii Europejskiej.

4. Trybunał Konstytucyjny rozważał kwestię utrzymania zasady nadrzędności konstytucji po uzyskaniu przez Polskę członkostwa w Unii Europejskiej. Zbadanie tego zagadnienia było konieczne ze względu na przyjętą w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej zasadę pierwszeństwa prawa Unii przed prawem krajowym.

W wyroku K 18/04 Trybunał Konstytucyjny wskazał płaszczyzny, w których przejawia się nadrzędność Konstytucji „w stosunku do całego porządku prawnego, na obszarze suwerenności Rzeczypospolitej Polskiej”. Po pierwsze, proces integracji europejskiej związany z przekazywaniem kompetencji w niektórych sprawach organom wspólnotowym (unijnym) ma oparcie w samej Konstytucji. Po drugie, nadrzędność Konstytucji znajduje potwierdzenie w konstytucyjnie określonym mechanizmie kontroli konstytucyjności Traktatu akcesyjnego oraz aktów stanowiących jego integralne składniki. Po trzecie, przepisy (normy) Konstytucji jako aktu nadrzędnego i stanowiącego wyraz suwerennej woli narodu nie mogą utracić mocy obowiązującej bądź ulec zmianie przez sam fakt powstania nieusuwalnej sprzeczności pomiędzy określonymi przepisami (aktami) wspólnotowymi (obecnie unijnymi) a Konstytucją. W takiej sytuacji suwerenny polski ustrojodawca konstytucyjny zachowuje prawo samodzielnego zadecydowania o sposobie rozwiązania tej sprzeczności, w tym również o celowości ewentualnej zmiany samej Konstytucji.

W wyroku K 32/09 TK podkreślił, że przekazanie kompetencji nie może naruszać postanowień Konstytucji, a w tym zasady nadrzędności Konstytucji w systemie źródeł prawa. Podtrzymał też pogląd wyrażony w uzasadnieniu wyroku K 18/04, że Konstytucja pozostaje – z racji swej szczególnej mocy – „prawem najwyższym Rzeczypospolitej Polskiej” w stosunku do wszystkich wiążących Rzeczpospolitą Polską umów międzynarodowych.

TK uważa, że ani art. 90 ust. 1 ani art. 91 ust. 3 Konstytucji nie mogą stanowić podstawy do przekazania Unii upoważnienia do stanowienia aktów prawnych lub podejmowania decyzji, które byłyby sprzeczne z Konstytucją RP. W żadnej sytuacji nie można przyjąć wykładni, która prowadziłaby do rezultatów sprzecznych z wyraźnym brzmieniem norm konstytucyjnych i niemożliwych do uzgodnienia z minimum funkcji gwarancyjnych, realizowanych przez Konstytucję.[4]

W aspekcie materialnym, za zasadnicze dla zachowania suwerenności Narodu, TK uznał wskazanie przez Konstytucję granic przekazania kompetencji. Możliwość przekazania kompetencji została bowiem ograniczona do „niektórych spraw” (art. 90 ust.1 Konstytucji), co jest równoznaczne z zachowaniem „rdzenia” uprawnień umożliwiającego – zgodne z preambułą – suwerenne i demokratyczne stanowienie o losie Rzeczypospolitej (wyrok K 18/04).

Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, gdyby miało dojść do nieusuwalnej sprzeczności pomiędzy normą konstytucji a normą prawa unijnego, do polskiego ustawodawcy należałoby podjęcie decyzji albo o zmianie Konstytucji, albo o spowodowaniu zmian w regulacjach unijnych, albo o wystąpieniu z Unii Europejskiej (wyrok K 18/04).

Tezę tę można uogólnić - jeżeli organizacja międzynarodowa sprzeniewierzy się wartościom i zasadom do tej pory spójnym z zasadami Konstytucji RP, Polska powinna z tej organizacji wystąpić.

5. Może jednak powstać sytuacja odwrotna, gdy organy państwa polskiego za pomocą ustaw zwykłych lub w drodze wykładni, przypiszą postanowieniom Konstytucji znaczenie niezgodne z ich rozumieniem w chwili przystępowania do umowy międzynarodowej (akcesji do organizacji międzynarodowej). Wówczas adresatem zarzutu o naruszenie wartości i zasad demokratycznego państwa prawnego (w tym także obniżenie poziomu ochrony praw i wolności jednostki) będzie nie organizacja międzynarodowa a państwo polskie. Obrona nadrzędności „zmodyfikowanej” w ten sposób konstytucji byłaby w takim przypadku równoznaczna z posłużeniem się niekonstytucyjną wykładnią w celu niezgodnego z art. 9 uwolnienia się od obowiązku przestrzegania przez państwo polskie wiążącego je prawa międzynarodowego.

W takim przypadku od postanowień umowy międzynarodowej (zwłaszcza konstytuującej organizację międzynarodowej) zależy jakie środki zostaną podjęte. Mogą to być środki polegające na zawieszeniu w prawach członka lub usunięciu z organizacji (np. art. 8 Statutu Rady Europy) bądź różnego rodzaju sankcje lub kary (np. art. 7 TUE, art. 260 TFUE). Ponadto państwa, które związane są z Polską wielostronną umową międzynarodową mogą skorzystać z możliwości, jakie przewidziano w art. 60 Konwencji wiedeńskiej o prawie traktatów, na wypadek istotnego naruszenia umowy przez jedną ze stron.

Krzysztof Wójtowicz

Wyróżnienia w artykule pochodzą od redakcji

 


[1] Por. P. Tuleja, Artykuł 2, [w:] Konstytucja RP. Tom I. Komentarz art. 1-86, C.H. Beck, Warszawa  2016, s. 237-240 oraz omówione tam orzecznictwo TK.

[2] Spotkanie Rady Europejskiej w Laeken 14-15 grudnia 2001 r. Wnioski prezydencji, http://oide.sejm.gov.pl/oide/images/files/dokumenty/konkluzje/laeken200112.pdf.

[3] Opinia 2/13 z dnia 18 grudnia 2014 r., ECLI:EU:C:2014:2454, pkty 167 i 168.

[4] Przypomnijmy, że w wyroku z 27 kwietnia 2005 r., sygn. P 1/05, TK wskazał taki wyraźny przepis. Otóż zdaniem TK zakaz ekstradycji obywatela polskiego, sformułowany w art. 55 ust. 1 Konstytucji, ma charakter absolutny i wyraża prawo obywatela RP do odpowiedzialności karnej przed sądem polskim. Przekazanie go na podstawie europejskiego nakazu aresztowania (ENA) innemu państwu członkowskiemu Unii Europejskiej miałoby charakter naruszenia istoty tego zakazu. Wprowadzenie do art. 55 ust. 1 wyjątku od zasady ekstradycji umożliwiłoby zgodną z prawem polskim implementację decyzji ramowej w sprawie ENA. Jak wiadomo art. 55 Konstytucji został zmieniony ustawą z 8 września 2006 r. o zmianie Konstytucji w taki sposób, by prawidłowa implementacja była możliwa.

 

29 października 2021

Więcej z działu "O nas"...

  1. Drodzy AbsolwenciPrawa69!!!
  2. Zjazd, Zjazd, Zjazd Absolwentów 2024 rok
  3. 8 marca Międzynarodowy Dzień Kobiet
  4. Spotkanie w Salonie Śląskim 5 marca 2024 r.
  5. Pożegnaliśmy Jagodę Kulikowską
  6. Smutna wiadomość
  7. Trybunał Konstytucyjny na nowo
  8. Na dobre życzenia nigdy nie jest zbyt późno.
  9. Kolejne spotkanie w Salonie Śląskim - 6 lutego 2024
  10. To nie jest kraj dla ludzi po siedemdziesiątce
  11. OBYWATEL - W POSZUKIWANIU PRZESTRZENI I ORĘŻA
  12. Styczniowe spotkanie w Salonie Śląskim - 16 stycznia 2024r.
  13. Drodzy Absolwenci Prawa 69
  14. Zbliżają się Święta i Nowy Rok
  15. Grudniowe spotkanie w Salonie Śląskim.
  16. Wspomnienie o Romku Kulikowskim
  17. 1-szego listopada wspominamy zmarłych.
  18. O Polsce w Europie, o Mnie, o Tobie i …. o Nas
  19. W ogródku Salonu Śląskiego
  20. Wrześniowe spotkanie w Salonie Śląskim.
  21. Odwiedzamy naszego absolwenta Marka Rafalskiego w Poznaniu
  22. Zmarła Krystyna Lapeta - Jastrzębska
  23. Kolejne spotkanie Absolwentów69 w Concordii Taste
  24. Quo vadis Izraelu – raz jeszcze
  25. Spotykamy się już w sierpniu we Wrocławiu
  26. Jak odbudować państwo prawa w Polsce?
  27. Paragrafy zniewalają
  28. O aktualnej sytuacji w Izraelu
  29. Pałac w Pszczynie i Rynek
  30. XXV Zjazd Absolwentów Prawa 69
  31. Jak wytłumaczyć i opowiedzieć o tym, co jest niemożliwe do wytłumaczenia i opowiedzenia?
  32. Ostatnia chwila na odpis podatku na Fundację Pomocna Dłoń
  33. Drodzy Absolwenci Prawa 69!!! Serdecznie i świątecznie
  34. ZAPROSZENIE - Zjazd, Zjazd, Zjazd 2023
  35. Chodźcie śmiało – strona wolna od wirusa
  36. Dzień kobiet po babsku
  37. Absolwenci 69 Absolwentkom
  38. Małe zjazdy – DUŻY Prezes
  39. Salon Śląski ponownie nas gościł
  40. Carpe diem!
  41. Żegnamy naszą Absolwentkę 69! Odeszła Wirmina Kurek
  42. Pożegnaliśmy Romualda Kulikowskiego – wczoraj - 30 stycznia 2023r.
  43. Absolwenci wspominają
  44. Absolwenci wspominają Romualda Kulikowskiego "Romka"
  45. Absolwenci Prawa 69 płaczą.
  46. Jeszcze trochę o problemach ustrojowych Izraela
  47. Naszym kolegom Absolwentom69
  48. Zjazd, Zjazd, Zjazd 2023!
  49. Absolwenci 69 kolejny raz w Salonie Śląskim
  50. Na marginesie artykułu prof. Tomasza Tadeusza Koncewicza
  51. Polski TK trzeba będzie odbudować od podstaw
  52. Drugie spotkanie w Salonie śląskim.
  53. Kolejne spotkanie w Salonie Śląskim
  54. Absolwenci69 w Salonie Śląskim
  55. Z wielkim żalem żegnamy naszego Absolwenta Prawa69
  56. „Absolwenci 1969” w sztafecie zmian pokoleniowych
  57. Spotkanie na Uniwersytecie Wrocławskim w Auli Leopoldyna 2022r.
  58. Spotkanie pod Szermierzem (druga cześć 24-go Zjazdu Absolwentów)
  59. Dwudziesty czwarty Zjazd Absolwentów Prawa 69 (cz.1-sza)
  60. Zjazd, Zjazd, Zjazd Absolwentów Prawa 69
  61. Teraz wiemy czemu Rudawy to Rudawy
  62. Wspomnienie o Aldonie Tychowskiej
  63. Żegnamy naszą koleżankę
  64. „Przyszła pani z lasu”
  65. Przymierzamy się do Zjazdu – przychodźcie na Skype
  66. Już wiosna - Święta, Święta
  67. Jeśli jesteś Europą, jaka jest Twoja historia w 2022 roku?
  68. Świat nie kompatybilny
  69. Za zdrowie Pań
  70. Smutna wiadomość
  71. Żegnamy naszą koleżankę
  72. Los wie kiedy się uśmiechnąć
  73. Procesy z dawnych lat
  74. Babcie i Dziadkowie!
  75. Absolwenci Wydziału Prawa 69`
  76. Kornel o świątecznej lekturze
  77. Na ten Nowy Rok 2022
  78. Zbliżają się Święta
  79. Kanadyjska Kolumbia Brytyjska (BC) pod wodą.
  80. Obchody Dnia Niepodległości w Polsce widziane z Izraela
  81. My siedemdziesięcioletni plus - wykluczeni.
  82. Refleksje na temat upływającego czasu
  83. Konspira, czyli spotkanie Absolwentów 69
  84. O relacjach pomiędzy prawem międzynarodowym a Konstytucją RP
  85. Żegnamy
  86. Żegnamy Absolwenta Prawa 69
  87. Nienawiść i jad nie popłaca
  88. Zniewaga
  89. Pierwszy w dziejach "proces" o zniesławienie
  90. Cudzołóstwo w starych dokumentach
  91. Bądźmy zawsze razem
  92. O dwóch kółkach
  93. Kończy się okres rozliczeniowy podatku za 2020 rok
  94. Na tle wspomnień z Dwudziestolatki
  95. Pesach – Wielkanoc - Pascha
  96. Dalej Absolwenci 69 spotykają się na Skype
  97. Żegnamy naszego kolegę
  98. Fałsz Kobiety
  99. Rusycyzmy przyswojone
  100. Rozpoczynamy nowy temat
  101. Moim koleżankom Absolwentkom69
  102. Gry i zabawy
  103. Co wyszukano w lamusie pamięci
  104. Utwory kabaretu Bezpłatna protekcja
  105. Prolegomena do umykających słów
  106. Co nas drażni (dziwi) w ramach różnicy pokoleń.
  107. Drodzy Absolwenci 69
  108. Jesień trzeba zobaczyć lub usłyszeć
  109. TRZY CHANDRY
  110. Odświeżamy nasze pasje
  111. Historia Kabaretu Prawników
  112. Wspomnienie o Romanie Wtorku
  113. Mario
  114. Zapasy z koronowanym wirusem trwają
  115. Zjazd pod koroną wirusa
  116. Spotykajmy się w czasie epidemii
  117. Smutna wiadomość
  118. Świątecznie lecz bezpiecznie
  119. Nowy tomik wierszy
  120. Zjazd odwołany
  121. Kolejny, już 24-ty, coroczny zjazd Absolwentów Prawa 69
  122. Ruch na naszej absolwenckiej stronie
  123. Koledzy Absolwenci - DO ROBOTY
  124. Spotkanie teatralne – ostatnie w 2019 roku
  125. Drodzy Absolwenci
  126. Przeszło stu prawników – Absolwentów Prawa 69
  127. Przykra informacja
  128. Słowo o Jurku
  129. Po raz dziesiąty odwiedziliśmy Rudę Milicką
  130. Bystrzyca Kłodzka na lipcowe spotkanie
  131. Pół wieku od zakończenia studiów!
  132. Absolwenci69!
  133. Nasi Drodzy Absolwenci
  134. Zjazd w dniach od 7 do 9 czerwca 2019
  135. Zaproszenie na Uroczysty Zjazd Jubileuszowy
  136. Same serdeczności
  137. Wyższa Szkoła Muzyczna im. Karola Lipińskiego we Wrocławiu
  138. Akademia Sztuk Teatralnych
  139. Dwunaste spotkanie z WCA na szlaku Akademickiego Wrocławia
  140. Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
  141. Kolejna przygoda na drodze Akademickiego Wrocławia
  142. Akademia Wychowania Fizycznego
  143. Spotkanie ultranowoczesności z historią
  144. Spotkanie z nauką.
  145. Spotkanie w Ossolineum
  146. Komitet organizacyjny jak dzwon
  147. W drodze na kolejny Zjazd Absolwentów 69
  148. Grawitacja spada a moc rośnie
  149. Spacer wrocławskim traktem teatralnym
  150. Papieski Wydział Teologiczny
  151. Wielkanoc 2018 roku
  152. Profani w świątyni sztuki
  153. Akademia Sztuk Pięknych
  154. XXI Zjazd - Krynica - Zdrój, Słowacja
  155. Człowiek renesansu
  156. Cieszmy się Świętami
  157. IMAGINARIUM
  158. Pierwszy listopada
  159. Pociągiem do Szczecina na dwudziesty zjazd
  160. Mały zjazd w Gdańsku - drugi dzień
  161. Obyśmy zdrowi byli
  162. Program XX Zjazdu „ABSOLWENCI 69”
  163. Zjazd w Szczecinie - czerwiec 2017 r.
  164. Na ten Nowy Rok
  165. Czas płynie
  166. Jubileusze – jubileusze
  167. Autobus na początek XIX Zjazdu Absolwentów Prawa69
  168. Majówka turystyczna
  169. Święta, Święta, Święta
  170. Serdeczne gratulacje składamy
  171. XIX Zjazd Absolwentów 69!
  172. Oby nam się dobrze wiodło w kolejnym roku
  173. Usiądźmy przy stole
  174. Krasnal Paragrafek usynowiony
  175. IMMATRYKULACJA
  176. I cóż, że się zmieniamy – numer grupy zostaje ten sam.
  177. Jesień, jesień już
  178. Trudno dziś uwierzyć - czterdzieści pięć lat minęło
  179. W 2015 odwiedzimy Pragę
  180. Absolwenci Wydziału Prawa 1969 strona „Pod Paragrafkiem”
  181. Redakcja

Copyright © 2014 | Łukasz Parysek & Absolwenci Wydziału Prawa 1969