login: hasło:

Absolwenci Wydziału Prawa 1969

Dlaczego "Absolwenci 69"

Rusycyzmy przyswojone

 

do polskich wyrażeń.

Na temat rusycyzmów

piszą wspólnie Renata i Jasiek

Zanim przejdziemy do „wypracowania” Jaśka - jak on sam nazywa swój tekst, chciałam przytoczyć anegdotę o „poczuciu” wpływu języka rosyjskiego na niektóre zwroty używane po polsku, którą możemy znaleźć w książce Michała Choromańskiego.

Pomijamy tu przyczyny historyczne, mające wpływ na przenikanie rusycyzmów do naszego języka, bo nie miejsce tu na rozwijanie ich w dość ograniczonych ramach opracowania – a wszyscy znamy je przecież z naszej historii.

Choromański w Memuarach przytacza zabawne zdarzenie, w którym uczestniczył m. in. Witkacy u dr Birula w Zakopanym podczas tzw. kokainowych „orgietek”.

„Witkacy wrócił z gabinetu Biruli, mocno pociągając nosem. – Zupełnie niesamowite uczucie – wymamrotał (…) – Wszystko i wszyscy tacy wypukli. Ciekawy jestem, czy coś po mnie na zewnątrz widać?

Dr Birula przyjrzał mu się.

- Dla każdego postronnego widza jesteś taki jak zawsze – odpowiedział.

Witkacy usiadł przy stole. Jakeś ty powiedział? Dla postronnego widza?- zdziwił się. Ja cię nie zrozumiałem, bo użyłeś rusycyzmu. Postronny widz! Nie ma takiego wyrazu po polsku.

(…) – Jak to? – słabo zaprotestował ktoś inny. – Pochodzę z Galicji i nikt mnie na żadnych rusycyzmach nie przyłapał. Zawsze mówiłem „postronny widz”, „postronny człowiek” (…)

Jeszcze kilka osób próbowało nieśmiało protestować jednak Witkacy z właściwą sobie agresywnością i brawurą wytłumaczył wszystkim, (…) „że właśnie w Galicji rusycyzmy grasowały i grasują bezkarnie. (…) „Nie znając rosyjskiego „galileusze” w rusycyzmach połapać się nie mogli – stąd ten wyraz postronny widz”. Wszyscy obecni „zaczęli wołać chóralnie: - Masz rację, masz rację, to oczywisty rusycyzm!

- Do następnego dnia. Witkacemu kokaina z głowy wyparowała, przyszedł skruszony i powiedział: (…) „Widocznie jakieś zakłócenia słuchu (…) sam siebie nie rozumiem. Nagle wydało mi się, że słowo „postronny” po polsku po prostu nie istnieje. Ja, który język polski mam w kościach.”

Zarówno ja jak i Jasiek czasem mieliśmy wątpliwości czy jakieś zwroty i słowa są rusycyzmami czy jednak są rdzennie polskie. /R.G./

Dalej pisze Jasiek Kumor:

Przystępując do podania rusycyzmów występujących w języku polskim w moim miejscu rodzinnym i zamieszkania muszę poczynić istotną uwagę, że leży ono prawie w centrum dawnej Galicji.

Stąd też wpływy języka rosyjskiego nie były dominujące, a na polszczyznę miał także wpływ język niemiecki, ukraiński (rusiński) oraz łemkowski. Powtarzając za Wikipedią można stwierdzić, że w moich stronach wpływ języka rosyjskiego na naszą mowę był na tym samym poziomie co na innych terenach Polski, poza zaborem rosyjskim.

Podaję przykłady najpospolitszych rusycyzmów używanych w polskich zwrotach:

Słowa zapożyczone bezpośrednio z języka rosyjskiego:

Barachło (Барачо) – potocznie w polskim języku: „byle co”, ale w odniesieniu do rzeczy, a nie wydarzeń

Bardak (Бардак) - bałagan, nieporządek (np. ależ tu się zrobił bardak).

Chałtura, chałturszczyk – (Xаштурщик) – tandeciarz, mało ambitne zadanie wykonywane byle jak – czasem mówimy „Taki chałturszczyk” bezpośrednio zapożyczając słowo.

Durak (Дурак) -używany lekceważąco po polsku jako objaw głupoty; przekształconym rusycyzmem jest w polszczyźnie publicystycznej używane obecnie określenie „użyteczny idiota” (po rosyjsku Дурак полиезный)

Gieroj (Гирой) odważny, ryzykant

I tak  (И так) - tak więc, a zatem

Koniec końców (В конце концов) - wreszcie, ostatecznie.

Swołocz (Свооц) – określenie potoczne, pogardliwe na osoby urągające przyjętym zasadom

Ustrojstwo – taka ciekawostka, bo po rosyjsku to jest Гизмо jako takie bliżej nieokreślone urządzenie z przekonaniem, że termin pochodzi z języka rosyjskiego.

Wierchuszka (Виршушка) - tak też w czeskim, bułgarskim, niemieckim- bezpośrednie tłumaczenie odnoszące się do kierownictwa sprawującego władzę –taki termin występuje w wielu językach, ale najbardziej przypisywany jest rosyjskiemu

Toczka w toczkę (Точка в точкy) – używane po polsku do potwierdzenia identyczności - zamiast po polsku kropka w kropkę.

Chwatit (Чватит) – dość, wystarczy – często używane przy zniecierpliwieniu i chęci szybkiego zakończenia czegoś.

Obsobaczyć – nawymyślać, zrugać kogoś – pochodzi od psa po rosyjsku (Собака)

Na dzień dzisiejszy На сегодняшний день – prawidłowo: dzisiaj - natomiast „na dzień dzisiejszy” nie jest prawidłowym polskim zwrotem jest wyraźnym rusycyzmem; podobnie „na teraz”, rosyjskie: „на tiepier”

Po mojemu После моего– według mnie natomiast po mojemu to składniowy rusycyzm.

Wyliczankę tę kończymy komunikatem, że sporządzili ją Jasiek i Renata – dwoje lingwistycznych naturszczyków (co tłumaczenia już nie wymaga).

Jan Kumor i Renata Gryglaszewska

15 lutego 2021

Więcej z działu "Dlaczego "Absolwenci 69""...

  1. 8 marca Międzynarodowy Dzień Kobiet
  2. Spotkanie w Salonie Śląskim 5 marca 2024 r.
  3. Pożegnaliśmy Jagodę Kulikowską
  4. Smutna wiadomość
  5. Trybunał Konstytucyjny na nowo
  6. Na dobre życzenia nigdy nie jest zbyt późno.
  7. Kolejne spotkanie w Salonie Śląskim - 6 lutego 2024
  8. To nie jest kraj dla ludzi po siedemdziesiątce
  9. OBYWATEL - W POSZUKIWANIU PRZESTRZENI I ORĘŻA
  10. Styczniowe spotkanie w Salonie Śląskim - 16 stycznia 2024r.
  11. Drodzy Absolwenci Prawa 69
  12. Zbliżają się Święta i Nowy Rok
  13. Grudniowe spotkanie w Salonie Śląskim.
  14. Wspomnienie o Romku Kulikowskim
  15. 1-szego listopada wspominamy zmarłych.
  16. O Polsce w Europie, o Mnie, o Tobie i …. o Nas
  17. W ogródku Salonu Śląskiego
  18. Wrześniowe spotkanie w Salonie Śląskim.
  19. Odwiedzamy naszego absolwenta Marka Rafalskiego w Poznaniu
  20. Zmarła Krystyna Lapeta - Jastrzębska
  21. Kolejne spotkanie Absolwentów69 w Concordii Taste
  22. Quo vadis Izraelu – raz jeszcze
  23. Spotykamy się już w sierpniu we Wrocławiu
  24. Jak odbudować państwo prawa w Polsce?
  25. Paragrafy zniewalają
  26. O aktualnej sytuacji w Izraelu
  27. Pałac w Pszczynie i Rynek
  28. XXV Zjazd Absolwentów Prawa 69
  29. Jak wytłumaczyć i opowiedzieć o tym, co jest niemożliwe do wytłumaczenia i opowiedzenia?
  30. Ostatnia chwila na odpis podatku na Fundację Pomocna Dłoń
  31. Drodzy Absolwenci Prawa 69!!! Serdecznie i świątecznie
  32. ZAPROSZENIE - Zjazd, Zjazd, Zjazd 2023
  33. Chodźcie śmiało – strona wolna od wirusa
  34. Dzień kobiet po babsku
  35. Absolwenci 69 Absolwentkom
  36. Małe zjazdy – DUŻY Prezes
  37. Salon Śląski ponownie nas gościł
  38. Carpe diem!
  39. Żegnamy naszą Absolwentkę 69! Odeszła Wirmina Kurek
  40. Pożegnaliśmy Romualda Kulikowskiego – wczoraj - 30 stycznia 2023r.
  41. Absolwenci wspominają
  42. Absolwenci wspominają Romualda Kulikowskiego "Romka"
  43. Absolwenci Prawa 69 płaczą.
  44. Jeszcze trochę o problemach ustrojowych Izraela
  45. Naszym kolegom Absolwentom69
  46. Zjazd, Zjazd, Zjazd 2023!
  47. Absolwenci 69 kolejny raz w Salonie Śląskim
  48. Na marginesie artykułu prof. Tomasza Tadeusza Koncewicza
  49. Polski TK trzeba będzie odbudować od podstaw
  50. Drugie spotkanie w Salonie śląskim.
  51. Kolejne spotkanie w Salonie Śląskim
  52. Absolwenci69 w Salonie Śląskim
  53. Z wielkim żalem żegnamy naszego Absolwenta Prawa69
  54. „Absolwenci 1969” w sztafecie zmian pokoleniowych
  55. Spotkanie na Uniwersytecie Wrocławskim w Auli Leopoldyna 2022r.
  56. Spotkanie pod Szermierzem (druga cześć 24-go Zjazdu Absolwentów)
  57. Dwudziesty czwarty Zjazd Absolwentów Prawa 69 (cz.1-sza)
  58. Zjazd, Zjazd, Zjazd Absolwentów Prawa 69
  59. Teraz wiemy czemu Rudawy to Rudawy
  60. Wspomnienie o Aldonie Tychowskiej
  61. Żegnamy naszą koleżankę
  62. „Przyszła pani z lasu”
  63. Przymierzamy się do Zjazdu – przychodźcie na Skype
  64. Już wiosna - Święta, Święta
  65. Jeśli jesteś Europą, jaka jest Twoja historia w 2022 roku?
  66. Świat nie kompatybilny
  67. Za zdrowie Pań
  68. Smutna wiadomość
  69. Żegnamy naszą koleżankę
  70. Los wie kiedy się uśmiechnąć
  71. Procesy z dawnych lat
  72. Babcie i Dziadkowie!
  73. Absolwenci Wydziału Prawa 69`
  74. Kornel o świątecznej lekturze
  75. Na ten Nowy Rok 2022
  76. Zbliżają się Święta
  77. Kanadyjska Kolumbia Brytyjska (BC) pod wodą.
  78. Obchody Dnia Niepodległości w Polsce widziane z Izraela
  79. My siedemdziesięcioletni plus - wykluczeni.
  80. Refleksje na temat upływającego czasu
  81. Konspira, czyli spotkanie Absolwentów 69
  82. O relacjach pomiędzy prawem międzynarodowym a Konstytucją RP
  83. Żegnamy
  84. Żegnamy Absolwenta Prawa 69
  85. Nienawiść i jad nie popłaca
  86. Zniewaga
  87. Pierwszy w dziejach "proces" o zniesławienie
  88. Cudzołóstwo w starych dokumentach
  89. Bądźmy zawsze razem
  90. O dwóch kółkach
  91. Kończy się okres rozliczeniowy podatku za 2020 rok
  92. Na tle wspomnień z Dwudziestolatki
  93. Pesach – Wielkanoc - Pascha
  94. Dalej Absolwenci 69 spotykają się na Skype
  95. Żegnamy naszego kolegę
  96. Fałsz Kobiety
  97. Rusycyzmy przyswojone
  98. Rozpoczynamy nowy temat
  99. Moim koleżankom Absolwentkom69
  100. Gry i zabawy
  101. Co wyszukano w lamusie pamięci
  102. Utwory kabaretu Bezpłatna protekcja
  103. Prolegomena do umykających słów
  104. Co nas drażni (dziwi) w ramach różnicy pokoleń.
  105. Drodzy Absolwenci 69
  106. Jesień trzeba zobaczyć lub usłyszeć
  107. TRZY CHANDRY
  108. Odświeżamy nasze pasje
  109. Historia Kabaretu Prawników
  110. Wspomnienie o Romanie Wtorku
  111. Mario
  112. Zapasy z koronowanym wirusem trwają
  113. Zjazd pod koroną wirusa
  114. Spotykajmy się w czasie epidemii
  115. Smutna wiadomość
  116. Świątecznie lecz bezpiecznie
  117. Nowy tomik wierszy
  118. Zjazd odwołany
  119. Kolejny, już 24-ty, coroczny zjazd Absolwentów Prawa 69
  120. Ruch na naszej absolwenckiej stronie
  121. Koledzy Absolwenci - DO ROBOTY
  122. Spotkanie teatralne – ostatnie w 2019 roku
  123. Drodzy Absolwenci
  124. Przeszło stu prawników – Absolwentów Prawa 69
  125. Przykra informacja
  126. Słowo o Jurku
  127. Po raz dziesiąty odwiedziliśmy Rudę Milicką
  128. Bystrzyca Kłodzka na lipcowe spotkanie
  129. Pół wieku od zakończenia studiów!
  130. Absolwenci69!
  131. Nasi Drodzy Absolwenci
  132. Zjazd w dniach od 7 do 9 czerwca 2019
  133. Zaproszenie na Uroczysty Zjazd Jubileuszowy
  134. Same serdeczności
  135. Wyższa Szkoła Muzyczna im. Karola Lipińskiego we Wrocławiu
  136. Akademia Sztuk Teatralnych
  137. Dwunaste spotkanie z WCA na szlaku Akademickiego Wrocławia
  138. Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
  139. Kolejna przygoda na drodze Akademickiego Wrocławia
  140. Akademia Wychowania Fizycznego
  141. Spotkanie ultranowoczesności z historią
  142. Spotkanie z nauką.
  143. Spotkanie w Ossolineum
  144. Komitet organizacyjny jak dzwon
  145. W drodze na kolejny Zjazd Absolwentów 69
  146. Grawitacja spada a moc rośnie
  147. Spacer wrocławskim traktem teatralnym
  148. Papieski Wydział Teologiczny
  149. Wielkanoc 2018 roku
  150. Profani w świątyni sztuki
  151. Akademia Sztuk Pięknych
  152. XXI Zjazd - Krynica - Zdrój, Słowacja
  153. Człowiek renesansu
  154. Cieszmy się Świętami
  155. IMAGINARIUM
  156. Pierwszy listopada
  157. Pociągiem do Szczecina na dwudziesty zjazd
  158. Mały zjazd w Gdańsku - drugi dzień
  159. Obyśmy zdrowi byli
  160. Program XX Zjazdu „ABSOLWENCI 69”
  161. Zjazd w Szczecinie - czerwiec 2017 r.
  162. Na ten Nowy Rok
  163. Czas płynie
  164. Jubileusze – jubileusze
  165. Autobus na początek XIX Zjazdu Absolwentów Prawa69
  166. Majówka turystyczna
  167. Święta, Święta, Święta
  168. Serdeczne gratulacje składamy
  169. XIX Zjazd Absolwentów 69!
  170. Oby nam się dobrze wiodło w kolejnym roku
  171. Usiądźmy przy stole
  172. Krasnal Paragrafek usynowiony
  173. IMMATRYKULACJA
  174. I cóż, że się zmieniamy – numer grupy zostaje ten sam.
  175. Jesień, jesień już
  176. Trudno dziś uwierzyć - czterdzieści pięć lat minęło
  177. W 2015 odwiedzimy Pragę
  178. Absolwenci Wydziału Prawa 1969 strona „Pod Paragrafkiem”

Copyright © 2014 | Łukasz Parysek & Absolwenci Wydziału Prawa 1969