login: hasło:

Absolwenci Wydziału Prawa 1969

Dlaczego "Absolwenci 69"

Rozpoczynamy nowy temat

 

o zapożyczeniach z innych języków

O jidyszyzmach pisze dla nas

Staszek Shpetner

      W moim przyczynku do działu "wpływ obcych języków na polski" skoncentruję się na jidyszyzmach czyli zapożyczeniach języka polskiego z jidysz i hebrajskiego. A jest tego zadziwiająco sporo (a może i nie, biorąc pod uwagę setki lat wspólnej egzystencji).

      Poniżej podaję te najbardziej charakterystyczne przykłady (oczywiście nie uda mi się wyczerpać tematu.)

      Najbardziej chyba interesujące są zapożyczenia występujące w języku przestępczym. Słabsze bariery społeczne na marginesie obu społeczności, polskiej i żydowskiej,  sprzyjały kontaktom w świecie przestępczym. Nierzadkie były mieszane bandy złodziejskie lub przemytnicze czy też przestępcy - chrześcijanie korzystali z usług żydowskich paserów itp. Stąd ślady w polskiej gwarze złodziejskiej z jidysz, a dokładniej z aszkenazyjskiego dialektu języka hebrajskiego. Niektóre z nich przyjęły tu inne niż oryginalne znaczenie.

      Kilka przykładów:

- „melina” (jid. meline hebr. malon = hotel, gospoda, miejsce na nocleg) w nowym znaczeniu zakonspirowana kryjówka;

- „trefny” (nieczyste, zakazane pożywienie) – kradziony;

- „mojre” (hebr. Mora) – strach, szacunek;

- „dintojra” (hebr. din Tora = sąd religijny) – zemsta;

- „chewra” (hebr. towarzystwo, grupa, gang) – banda,

- z kategorii jw.: „sitwa" (jid. szitwes: hebr. szutfut - wspólnota, spółka), czyli grupa osób wzajemnie się wspierających dla osiągnięcia własnych korzyści.

 Oprócz tego język polski, głównie potoczny, zapożyczył z jidysz lub hebrajskiego takie słowa jak:

- „belfer" (pot. nauczyciel), zaś w jid. belfer = pomocnik nauczyciela w chederze);

- „cymbergaj" (pamiętacie tą grę odbywaną na szkolnych ławkach?) -w jid. to  - ci mir gej czyli chodź do mnie; 

- kapcan"  v. „skapcaniały” (człowiek nieporadny szczególnie starszy, niedołęga, niezdara, niedorajda lub też człowiek ubogi, biedak), w jid. kapcn, w hebr. kabcan czyli biedak, nędzarz, żebrak;

- „ślamazara" – (nieszczęśliwiec, pechowiec, niezdara, guzdrający się), w jid. szlimazl: połączenie dwóch słów: szlim czyli zły i mazl/mazal czyli los lub szczęście;

- „bachor" -  w jid. bocher,   w hebr. bahur  -nieznośny chłopak, nieokrzesany młodzieniec.

                                         Staszek Shpetner

P.S. Dla zainteresowanych tematem i chcących zapoznać się z większą ilością przykładów, w tym w polskim języku biblijnym, polecam pracę seminaryjną Katarzyny Leszczyńskiej: "Wpływ języków żydowskich na język polski". Link poniżej.

https://www.academia.edu/31168653/Wp%C5%82yw_j%C4%99zyk%C3%B3w_%C5%BCydowskich_na_j%C4%99zyk_polski

15 lutego 2021

Więcej z działu "Dlaczego "Absolwenci 69""...

  1. Ostatnia chwila na odpis podatku na Fundację Pomocna Dłoń
  2. Drodzy Absolwenci Prawa 69!!! Serdecznie i świątecznie
  3. ZAPROSZENIE - Zjazd, Zjazd, Zjazd 2023
  4. Chodźcie śmiało – strona wolna od wirusa
  5. Dzień kobiet po babsku
  6. Absolwenci 69 Absolwentkom
  7. Małe zjazdy – DUŻY Prezes
  8. Salon Śląski ponownie nas gościł
  9. Carpe diem!
  10. Żegnamy naszą Absolwentkę 69! Odeszła Wirmina Kurek
  11. Pożegnaliśmy Romualda Kulikowskiego – wczoraj - 30 stycznia 2023r.
  12. Absolwenci wspominają
  13. Absolwenci wspominają Romualda Kulikowskiego "Romka"
  14. Absolwenci Prawa 69 płaczą.
  15. Jeszcze trochę o problemach ustrojowych Izraela
  16. Naszym kolegom Absolwentom69
  17. Zjazd, Zjazd, Zjazd 2023!
  18. Absolwenci 69 kolejny raz w Salonie Śląskim
  19. Na marginesie artykułu prof. Tomasza Tadeusza Koncewicza
  20. Polski TK trzeba będzie odbudować od podstaw
  21. Drugie spotkanie w Salonie śląskim.
  22. Kolejne spotkanie w Salonie Śląskim
  23. Absolwenci69 w Salonie Śląskim
  24. Z wielkim żalem żegnamy naszego Absolwenta Prawa69
  25. „Absolwenci 1969” w sztafecie zmian pokoleniowych
  26. Spotkanie na Uniwersytecie Wrocławskim w Auli Leopoldyna 2022r.
  27. Spotkanie pod Szermierzem (druga cześć 24-go Zjazdu Absolwentów)
  28. Dwudziesty czwarty Zjazd Absolwentów Prawa 69 (cz.1-sza)
  29. Zjazd, Zjazd, Zjazd Absolwentów Prawa 69
  30. Teraz wiemy czemu Rudawy to Rudawy
  31. Wspomnienie o Aldonie Tychowskiej
  32. Żegnamy naszą koleżankę
  33. „Przyszła pani z lasu”
  34. Przymierzamy się do Zjazdu – przychodźcie na Skype
  35. Już wiosna - Święta, Święta
  36. Jeśli jesteś Europą, jaka jest Twoja historia w 2022 roku?
  37. Świat nie kompatybilny
  38. Za zdrowie Pań
  39. Smutna wiadomość
  40. Żegnamy naszą koleżankę
  41. Los wie kiedy się uśmiechnąć
  42. Procesy z dawnych lat
  43. Babcie i Dziadkowie!
  44. Absolwenci Wydziału Prawa 69`
  45. Kornel o świątecznej lekturze
  46. Na ten Nowy Rok 2022
  47. Zbliżają się Święta
  48. Kanadyjska Kolumbia Brytyjska (BC) pod wodą.
  49. Obchody Dnia Niepodległości w Polsce widziane z Izraela
  50. My siedemdziesięcioletni plus - wykluczeni.
  51. Refleksje na temat upływającego czasu
  52. Konspira, czyli spotkanie Absolwentów 69
  53. O relacjach pomiędzy prawem międzynarodowym a Konstytucją RP
  54. Żegnamy
  55. Żegnamy Absolwenta Prawa 69
  56. Nienawiść i jad nie popłaca
  57. Zniewaga
  58. Pierwszy w dziejach "proces" o zniesławienie
  59. Cudzołóstwo w starych dokumentach
  60. Bądźmy zawsze razem
  61. O dwóch kółkach
  62. Kończy się okres rozliczeniowy podatku za 2020 rok
  63. Na tle wspomnień z Dwudziestolatki
  64. Pesach – Wielkanoc - Pascha
  65. Dalej Absolwenci 69 spotykają się na Skype
  66. Żegnamy naszego kolegę
  67. Fałsz Kobiety
  68. Rusycyzmy przyswojone
  69. Rozpoczynamy nowy temat
  70. Moim koleżankom Absolwentkom69
  71. Gry i zabawy
  72. Co wyszukano w lamusie pamięci
  73. Utwory kabaretu Bezpłatna protekcja
  74. Prolegomena do umykających słów
  75. Co nas drażni (dziwi) w ramach różnicy pokoleń.
  76. Drodzy Absolwenci 69
  77. Jesień trzeba zobaczyć lub usłyszeć
  78. TRZY CHANDRY
  79. Odświeżamy nasze pasje
  80. Historia Kabaretu Prawników
  81. Wspomnienie o Romanie Wtorku
  82. Mario
  83. Zapasy z koronowanym wirusem trwają
  84. Zjazd pod koroną wirusa
  85. Spotykajmy się w czasie epidemii
  86. Smutna wiadomość
  87. Świątecznie lecz bezpiecznie
  88. Nowy tomik wierszy
  89. Zjazd odwołany
  90. Kolejny, już 24-ty, coroczny zjazd Absolwentów Prawa 69
  91. Ruch na naszej absolwenckiej stronie
  92. Koledzy Absolwenci - DO ROBOTY
  93. Spotkanie teatralne – ostatnie w 2019 roku
  94. Drodzy Absolwenci
  95. Przeszło stu prawników – Absolwentów Prawa 69
  96. Przykra informacja
  97. Słowo o Jurku
  98. Po raz dziesiąty odwiedziliśmy Rudę Milicką
  99. Bystrzyca Kłodzka na lipcowe spotkanie
  100. Pół wieku od zakończenia studiów!
  101. Absolwenci69!
  102. Nasi Drodzy Absolwenci
  103. Zjazd w dniach od 7 do 9 czerwca 2019
  104. Zaproszenie na Uroczysty Zjazd Jubileuszowy
  105. Same serdeczności
  106. Wyższa Szkoła Muzyczna im. Karola Lipińskiego we Wrocławiu
  107. Akademia Sztuk Teatralnych
  108. Dwunaste spotkanie z WCA na szlaku Akademickiego Wrocławia
  109. Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
  110. Kolejna przygoda na drodze Akademickiego Wrocławia
  111. Akademia Wychowania Fizycznego
  112. Spotkanie ultranowoczesności z historią
  113. Spotkanie z nauką.
  114. Spotkanie w Ossolineum
  115. Komitet organizacyjny jak dzwon
  116. W drodze na kolejny Zjazd Absolwentów 69
  117. Grawitacja spada a moc rośnie
  118. Spacer wrocławskim traktem teatralnym
  119. Papieski Wydział Teologiczny
  120. Wielkanoc 2018 roku
  121. Profani w świątyni sztuki
  122. Akademia Sztuk Pięknych
  123. XXI Zjazd - Krynica - Zdrój, Słowacja
  124. Człowiek renesansu
  125. Cieszmy się Świętami
  126. IMAGINARIUM
  127. Pierwszy listopada
  128. Pociągiem do Szczecina na dwudziesty zjazd
  129. Mały zjazd w Gdańsku - drugi dzień
  130. Obyśmy zdrowi byli
  131. Program XX Zjazdu „ABSOLWENCI 69”
  132. Zjazd w Szczecinie - czerwiec 2017 r.
  133. Na ten Nowy Rok
  134. Czas płynie
  135. Jubileusze – jubileusze
  136. Autobus na początek XIX Zjazdu Absolwentów Prawa69
  137. Majówka turystyczna
  138. Święta, Święta, Święta
  139. Serdeczne gratulacje składamy
  140. XIX Zjazd Absolwentów 69!
  141. Oby nam się dobrze wiodło w kolejnym roku
  142. Usiądźmy przy stole
  143. Krasnal Paragrafek usynowiony
  144. IMMATRYKULACJA
  145. I cóż, że się zmieniamy – numer grupy zostaje ten sam.
  146. Jesień, jesień już
  147. Trudno dziś uwierzyć - czterdzieści pięć lat minęło
  148. W 2015 odwiedzimy Pragę
  149. Absolwenci Wydziału Prawa 1969 strona „Pod Paragrafkiem”

Copyright © 2014 | Łukasz Parysek & Absolwenci Wydziału Prawa 1969